STD 7
તમે સાપથી ડરો છો કે?
Q-6. કૌંસમાં આપેલા શબ્દોમાંથી યોગ્ય શબ્દ પસંદ કરી શબ્દસમૂહ માટેનો સાચો શબ્દ લખો.
.png)
ઉપવાસ અને વ્રત વચ્ચે સૂક્ષ્મ તફાવત છે. ઘણા લોકો આ બંને શબ્દોને એકબીજાના પર્યાય તરીકે વાપરે છે, પણ ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક દ્રષ્ટિએ તેમનો અર્થ થોડો અલગ છે.
વ્રત
**વ્રત** એટલે કોઈ ધાર્મિક ઉદ્દેશ્યથી લેવાયેલો દ્રઢ સંકલ્પ. આમાં ફક્ત ભૂખ્યા રહેવું જ નહીં, પણ નિયમોનું પાલન, પૂજા-પાઠ અને આત્મશુદ્ધિનો સમાવેશ થાય છે. વ્રત કોઈ ચોક્કસ દેવી-દેવતાને પ્રસન્ન કરવા, મનોકામના પૂરી કરવા, કે જીવનમાં સુખ-શાંતિ મેળવવા માટે કરવામાં આવે છે.
ઉદ્દેશ: કોઈ ધ્યેય સિદ્ધ કરવા માટે સંકલ્પ લેવો.
નિયમો: વ્રતમાં ભોજન, બોલવા, વિચારો અને ક્રિયાઓ પર નિયંત્રણ રાખવામાં આવે છે.
ઉદાહરણ: ગૌરી વ્રત, સોમવારનું વ્રત, એકાદશીનું વ્રત, શ્રાવણ માસનું વ્રત.
ઉપવાસ
ઉપવાસ શબ્દ બે શબ્દો 'ઉપ' (નજીક) અને 'વાસ' (રહેવું) પરથી બન્યો છે, જેનો અર્થ થાય છે 'પ્રભુની નજીક રહેવું.' આમાં મુખ્યત્વે ભોજનનો ત્યાગ કરીને મન અને ઇન્દ્રિયો પર નિયંત્રણ રાખીને પ્રભુનું સ્મરણ અને ધ્યાન કરવામાં આવે છે. ઉપવાસ એ વ્રતનો એક ભાગ હોઈ શકે છે.
ઉદ્દેશ:શરીર અને મનની શુદ્ધિ, આધ્યાત્મિક વિકાસ અને ઇન્દ્રિય નિયંત્રણ.
નિયમો:મુખ્યત્વે ભોજનનો ત્યાગ. કેટલાક ઉપવાસમાં ફળાહાર કે જળનો પણ સમાવેશ થઈ શકે છે.
ઉદાહરણ: નવરાત્રિના નકોરડા ઉપવાસ, એકાદશીના ઉપવાસ.
ટૂંકમાં, વ્રત એક મોટો સંકલ્પ છે જેમાં અનેક નિયમોનું પાલન કરવું પડે છે, જ્યારે ઉપવાસ એ વ્રતનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે, જેમાં મુખ્યત્વે ભોજનનો ત્યાગ કરીને આધ્યાત્મિક રીતે પ્રભુની નજીક રહેવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવે છે. એટલે એમ કહી શકાય કે દરેક વ્રતમાં ઉપવાસ હોય છે, પણ દરેક ઉપવાસ એક સંપૂર્ણ વ્રત હોતો નથી.
1. (એકટાણું, પૂજાસામગ્રી, નૈવૈદ્ય, નાગ, પાણિયારા, કુલેર)
ભાભી આજ પાણિયારા (ઘરમાં પાણીના વાસણ રાખવાની જગા) પર _______(ફેણવાળા સાપ)નું ચિત્ર આળેખતાં હતાં. પાસે ___________(કંકુ,ચોખા,ફૂલ વગેરે ..) પડી હતી. તેમણે ________ (ઘી, ગોળ સાથે ચોળેલો બાજરી વગેરેનો લોટ) નું ___________ ધર્યું હતું. આજે એ __________ (ભોજનનું વ્રત પાળવું તે) પણ કરશે.
.png)
No comments:
Post a Comment