Std 8 Social Science Chapter 10

ધોરણ ૮ સામાજિક વિજ્ઞાન | પાઠ ૧૦: ખનિજ અને ઊર્જા-સંસાધન પ્રશ્નોત્તરી

અહીં ધોરણ ૮ના સામાજિક વિજ્ઞાનના પાઠ ૧૦, 'ખનિજ અને ઊર્જા-સંસાધન' પર આધારિત ૧૨૦ મહત્વના પ્રશ્નો અને તેના જવાબો આપેલા છે. આ પ્રશ્નોત્તરી તમને પરીક્ષાની તૈયારીમાં ખૂબ જ મદદરૂપ થશે.

1. ખનિજની વ્યાખ્યા શું છે?

   જવાબ: જૈવિક અને અજૈવિક પદાર્થો ગરમી અને દબાણને લીધે પરિવર્તન પામીને ચોક્કસ રાસાયણિક બંધારણ ધારણ કરે છે તેને ખનિજ કહે છે.

2. પૃથ્વીના આંતરિક ક્ષેત્રોમાં ખનિજો અશુદ્ધ સ્વરૂપે હોય તેને શું કહે છે?

   જવાબ: અયસ્ક

3. ખનિજોને મુખ્યત્વે કયા બે પ્રકારમાં વર્ગીકૃત કરવામાં આવે છે?

   જવાબ: ધાતુમય અને અધાતુમય ખનિજો

4. ધાતુમય ખનિજો કયા પ્રકારના ખડકોમાંથી મળી આવે છે?

   જવાબ: આગ્નેય અને રૂપાંતરિત ખડકસમૂહોથી બનેલા વિશાળ સ્તરોમાંથી

5. ધાતુમય ખનિજોના ઉદાહરણો આપો.

   જવાબ: સોનું, જસત, ચાંદી, તાંબું, ઍલ્યુમિનિયમ, લોખંડ

6. અધાતુમય ખનિજો કયા ખડક સમૂહોમાંથી મળી આવે છે?

   જવાબ: મેદાનો અને ગેડ પર્વતોના કાંપના (નિક્ષેપકૃત) ખડક સમૂહોમાંથી

7. અધાતુમય ખનિજોના ઉદાહરણો આપો.

   જવાબ: ચૂનાનો પથ્થર, અબરખ, જિપ્સમ, કોલસો, અને પેટ્રોલિયમ

8. ભારતમાં કોલસાના મુખ્ય પ્રાપ્તિસ્થાનો કયા રાજ્યો છે?

   જવાબ: ઓડિશા, છત્તીસગઢ, ઝારખંડ, મધ્યપ્રદેશ, તેલંગાણા, પશ્ચિમ બંગાળ, રાજસ્થાન, તમિલનાડુ, અસમ, ગુજરાત, આંધ્રપ્રદેશ, ગોવા, મહારાષ્ટ્ર, કર્ણાટક, બિહાર.

9. ભારતમાં લોખંડ કયા રાજ્યોમાંથી મળે છે?

   જવાબ: ઓડિશા, છત્તીસગઢ, કર્ણાટક, ઝારખંડ, ગોવા, મધ્યપ્રદેશ, આંધ્રપ્રદેશ, તમિલનાડુ, બિહાર, મહારાષ્ટ્ર.

10. મેંગેનીઝના મુખ્ય ઉત્પાદક રાજ્યો કયા છે?

    જવાબ: મધ્યપ્રદેશ, મહારાષ્ટ્ર, ઓડિશા, કર્ણાટક, આંધ્રપ્રદેશ, ગુજરાત, ગોવા, રાજસ્થાન, ઝારખંડ, તમિલનાડુ, પશ્ચિમ બંગાળ.

11. ભારતમાં તાંબું કયા રાજ્યોમાં મળી આવે છે?

    જવાબ: મધ્યપ્રદેશ, રાજસ્થાન, ઝારખંડ, કર્ણાટક, આંધ્રપ્રદેશ, મેઘાલય, પશ્ચિમ બંગાળ.

12. બોક્સાઇટ કયા રાજ્યોમાં મળે છે?

    જવાબ: ઓડિશા, ગુજરાત, ઝારખંડ, છત્તીસગઢ, મહારાષ્ટ્ર, મધ્યપ્રદેશ, આંધ્રપ્રદેશ, તેલંગાણા.

13. અબરખના મુખ્ય પ્રાપ્તિસ્થાનો કયા છે?

    જવાબ: આંધ્રપ્રદેશ, રાજસ્થાન, ઝારખંડ, બિહાર, તેલંગાણા.

14. ભારતમાં સોનું કયા રાજ્યોમાં મળે છે?

    જવાબ: કર્ણાટક, આંધ્રપ્રદેશ, બિહાર, રાજસ્થાન, પશ્ચિમ બંગાળ.

15. ભારતમાં ખનિજ તેલ અને કુદરતી વાયુના પ્રાપ્તિસ્થાનો કયા છે?

    જવાબ: ગુજરાત, અસમ, મહારાષ્ટ્ર, આંધ્રપ્રદેશ, અંદમાન-નિકોબાર.

16. થોરિયમ અને યુરેનિયમ કયા રાજ્યોમાં મળે છે?

    જવાબ: રાજસ્થાન, ઝારખંડ, કેરળ.

17. ફ્લોરસ્પાર ભારતમાં કયા રાજ્યોમાં મળી આવે છે?

    જવાબ: રાજસ્થાન, તેલંગાણા, આંધ્રપ્રદેશ, ગુજરાત.

18. ચૂનાનો પથ્થર કયા રાજ્યોમાં મળે છે?

    જવાબ: રાજસ્થાન, મધ્યપ્રદેશ, આંધ્રપ્રદેશ, છત્તીસગઢ, કર્ણાટક, તેલંગાણા, ગુજરાત, હિમાચલ પ્રદેશ.

19. ઊર્જા સંસાધનની વ્યાખ્યા શું છે?

    જવાબ: જે સાધનો થકી આપણને યંત્રોને ચલાવવા અને વસ્તુઓનાં ઉત્પાદન માટે ઊર્જા પ્રાપ્ત થાય છે તેને ઊર્જા-સંસાધન કહે છે.

20. ઊર્જા સંસાધનોને કયા બે મુખ્ય પ્રકારમાં વર્ગીકૃત કરી શકાય છે?

    જવાબ: પરંપરાગત અને બિનપરંપરાગત સંસાધનોમાં.

21. પરંપરાગત ઉર્જાના મુખ્ય બે સ્ત્રોત કયા છે?

    જવાબ: લાકડું અને અશ્મિભૂત ઇંધણ.

22. અશ્મિભૂત બળતણ કેવી રીતે બને છે?

    જવાબ: લાખો વર્ષ પૂર્વે વનસ્પતિ અને વિવિધ પ્રાણીઓના જમીનમાં દટાઈ જવાથી બને છે.

23. કયો અશ્મિભૂત બળતણ વિપુલ પ્રમાણમાં મળી આવે છે?

    જવાબ: કોલસો.

24. કોલસામાંથી મેળવેલી વીજળીને શું કહેવામાં આવે છે?

    જવાબ: તાપવિદ્યુત.

25. કોલસાના ઉપયોગો જણાવો.

    જવાબ: ઘરેલું બળતણ, લોખંડ અને પોલાદ જેવા ઉદ્યોગો, વરાળ એન્જિન, વીજળી ઉત્પન્ન કરવામાં.

26. વિશ્વના અગ્રણી કોલસા ઉત્પાદક દેશો કયા છે?

    જવાબ: ચીન, સંયુક્ત રાજ્ય અમેરિકા, જર્મની, રશિયા, દક્ષિણ આફ્રિકા અને ફ્રાંસ.

27. ભારતમાં કોલસાના મુખ્ય ઉત્પાદક ક્ષેત્રો કયા છે?

    જવાબ: રાણીગંજ (પશ્ચિમ બંગાળ), ઝરિયા, ધનબાદ અને બોકારો (ઝારખંડ).

28. ગુજરાતમાં કયા પ્રકારનો કોલસો મળે છે?

    જવાબ: લિગ્નાઇટ કોલસો.

29. ગુજરાતમાં કોલસાના ક્ષેત્રો કયા છે?

    જવાબ: કચ્છ, ભરૂચ, મહેસાણા, ભાવનગર અને સુરત.

30. કચ્છમાં લિગ્નાઇટ કોલસાનો જથ્થો ક્યાં છે?

    જવાબ: પાનધ્રો.

31. સુરતમાં લિગ્નાઇટ કોલસાનો જથ્થો ક્યાં છે?

    જવાબ: તડકેશ્વર.

32. ભરૂચમાં કયા સ્થળે લિગ્નાઇટ કોલસાનો જથ્થો છે?

    જવાબ: રાજપારડી.

33. ભાવનગરમાં લિગ્નાઇટ કોલસાનો જથ્થો ક્યાં છે?

    જવાબ: થોરડી, તગડી અને સામતપર.

34. ખનિજ તેલ પૃથ્વીના કયા ભાગમાંથી મળે છે?

    જવાબ: પેટાળમાંથી.

35. ખનિજ તેલ કયા પ્રકારના ખડક સ્તરોની વચ્ચેથી મેળવવામાં આવે છે?

    જવાબ: પ્રસ્તર ખડક સ્તરોની વચ્ચેથી.

36. કાચા ખનિજ તેલમાંથી કયા વિવિધ ઉત્પાદનો બનાવવામાં આવે છે?

    જવાબ: ડીઝલ, પેટ્રોલ, કેરોસીન, મીણ, પ્લાસ્ટિક અને ઊંજણતેલ.

37. ખનિજ તેલને "કાળુ સોનું" કેમ કહેવામાં આવે છે?

    જવાબ: તેમાંથી ઉપયોગી પદાર્થો મેળવવામાં આવે છે અને તેનો કોઈ પણ ભાગ બિનઉપયોગી હોતો નથી તેમજ તેના બહોળા વ્યાપારિક મહત્ત્વના કારણે.

38. પેટ્રોલિયમના મુખ્ય ઉત્પાદક દેશો કયા છે?

    જવાબ: ઈરાન, ઈરાક, સાઉદી અરબ અને કતાર.

39. પેટ્રોલિયમના અન્ય ઉત્પાદક દેશો કયા છે?

    જવાબ: સંયુક્ત રાજ્ય અમેરિકા, રશિયા, વેનેઝુએલા અને અલ્જીરિયા.

40. ભારતમાં ખનિજ તેલના મુખ્ય ઉત્પાદક ક્ષેત્રો કયા છે?

    જવાબ: અસમમાં દિગ્બોઈ, મુંબઈમાં 'બૉમ્બે હાઈ' અને કૃષ્ણા-ગોદાવરી નદીઓના મુખત્રિકોણ પ્રદેશમાં.

41. ગુજરાતમાં સૌપ્રથમ ખનિજ તેલ ક્યાંથી પ્રાપ્ત થયું હતું?

    જવાબ: આણંદ જિલ્લાના લૂણેજ ખાતેથી.

42. ગુજરાતનું સૌથી મોટું તેલક્ષેત્ર કયું ગણાય છે?

    જવાબ: ભરૂચ જિલ્લાનું અંકલેશ્વર.

43. ગુજરાતમાં ખનિજ તેલ કયા વિસ્તારોમાંથી મળી આવે છે?

    જવાબ: અંકલેશ્વર, મહેસાણા, કલોલ, કડી, નવાગામ, કોસંબા, સાણંદ, અમદાવાદ, ગાંધીનગર, વડોદરા, ભરૂચ, આણંદ, ખેડા અને ભાવનગર.

44. કુદરતી વાયુ કોની સાથે મળી આવે છે?

    જવાબ: પેટ્રોલિયમ નિક્ષેપોની સાથે.

45. કુદરતી વાયુનો ઉપયોગ શેના તરીકે થાય છે?

    જવાબ: ઘરેલું અને ઉદ્યોગોમાં ઇંધણ તરીકે.

46. કુદરતી વાયુના મુખ્ય ઉત્પાદક દેશો કયા છે?

    જવાબ: રશિયા, નોર્વે, યુ.કે. અને નેધરલૅન્ડ.

47. ભારતમાં કુદરતી વાયુ ઉત્પાદક-ક્ષેત્રો કયા છે?

    જવાબ: જેસલમેર, ખંભાતબેસીન, કૃષ્ણા-ગોદાવરી મુખત્રિકોણ, ત્રિપુરા અને બૉમ્બે હાઈ.

48. ગુજરાતમાં કયા ક્ષેત્રમાં ખનિજ તેલ અને કુદરતી વાયુનો વિપુલ ભંડાર છે?

    જવાબ: અંકલેશ્વર અને ગાંધાર.

49. પરંપરાગત ઉર્જા સ્ત્રોતો પરનું ભારણ ઘટાડવા માટે શું કરવું જોઈએ?

    જવાબ: બિનપરંપરાગત ઊર્જાસ્રોતનો બહોળો ઉપયોગ કરવો જોઈએ.

50. બિનપરંપરાગત ઉર્જા સ્ત્રોતોના ઉદાહરણો આપો.

    જવાબ: સૌરઊર્જા, પવન-ઊર્જા, ભરતી-ઊર્જા.

51. ભારતમાં બિનપરંપરાગત ઊર્જા સ્ત્રોતો માટે કઈ સંસ્થાની રચના કરવામાં આવી છે?

    જવાબ: કમિશન ફૉર એડિશનલ સોર્સિસ ઓફ એનર્જી (CASE).

52. ગુજરાતમાં કઈ સંસ્થા બિનપરંપરાગત ઉર્જા સ્ત્રોત માટે કામ કરી રહી છે?

    જવાબ: ગુજરાત એનર્જી ડેવલપમેન્ટ એજન્સી (GEDA).

53. સૌરઊર્જાનો ઉપયોગ શેના માટે કરી શકાય છે?

    જવાબ: સૌર-કોષોથી વીજળી ઉત્પન્ન કરવા, સૌર વૉટર-હીટર, સૉલર-કૂકર, સૉલર ડ્રાયર્સ, રાત્રિપ્રકાશ માટે અને ટ્રાફિક સંકેતોને પ્રકાશિત કરવામાં.

54. સૌરઊર્જાના કયા બે મુખ્ય ફાયદા છે?

    જવાબ: તે અખૂટ અને પ્રદૂષણમુક્ત છે.

55. એશિયાની મોટી સૌરઊર્જા યોજનામાં ગણાતી ‘સૌરઊર્જા પરિયોજના’ ક્યાં આવેલી છે?

    જવાબ: મધ્યપ્રદેશના રેવામાં.

56. ગુજરાતમાં ક્યાં 590 મેગાવૉટ ક્ષમતાનો સૉલાર પાર્ક બનાવેલો છે?

    જવાબ: પાટણ જિલ્લાના ચારણકા ગામ ખાતે.

57. ગુજરાત એનર્જી ડેવલપમેન્ટ એજન્સી (GEDA)એ છાણી (વડોદરા) પાસે શું સ્થાપ્યું છે?

    જવાબ: 10 ટનની ક્ષમતાવાળું સૌર શીતાગાર.

58. ગુજરાતમાં કયા ગામમાં દરિયાના ખારા પાણીને મીઠું કરવા સૌર ઊર્જા સંચાલિત પ્લાન્ટ બનાવવાનું નક્કી થયેલ છે?

    જવાબ: કચ્છ જિલ્લાના માંડવી નજીક મોઢવા ગામે.

59. વિશ્વની સૌથી મોટી 'સૌર બાષ્પ પ્રણાલી' ક્યાં સ્થાપિત કરવામાં આવી છે?

    જવાબ: તિરુમાલા (આંધ્રપ્રદેશ).

60. પવનઊર્જાના બે મુખ્ય ફાયદાઓ કયા છે?

    જવાબ: તે અખૂટ અને પ્રદૂષણમુક્ત સ્રોત છે.

61. પવનચક્કીના સમૂહને શું કહે છે?

    જવાબ: વિન્ડ(પવન)ફાર્મ.

62. પવનઊર્જા ઉત્પન્ન કરનારા અગ્રગણ્ય દેશો કયા છે?

    જવાબ: જર્મની, યુ.એસ.એ., ડેન્માર્ક, સ્પેન, ભારત.

63. ગુજરાતમાં વિન્ડફાર્મ ક્યાં આવેલા છે?

    જવાબ: દેવભૂમિ દ્વારકાના લાંબા ગામે અને કચ્છના માંડવીના સમુદ્રકિનારે.

64. ભૂ-તાપીય ઉર્જા કોને કહે છે?

    જવાબ: ભૂસંચલનીય પ્રક્રિયાને કારણે ભૂગર્ભમાંથી ઉત્પન્ન વરાળને નિયંત્રણમાં લઈ જે ઊર્જા મેળવવામાં આવે છે તેને ભૂ-તાપીય ઊર્જા કહે છે.

65. પૃથ્વીની અંદર ઊંડાઈ વધવાથી તાપમાનમાં શું ફેરફાર થાય છે?

    જવાબ: તાપમાનમાં સતત વધારો થાય છે.

66. ભૂ-તાપીય ઊર્જાના કયા ઉપયોગો છે?

    જવાબ: રાંધવા, ગરમી મેળવવા અને નાહવા માટે.

67. વિશ્વનો સૌથી મોટો ભૂ-તાપીય ઊર્જા-પ્લાન્ટ ક્યાં છે?

    જવાબ: યુ.એસ.એ.માં.

68. ભારતના ભૂ-તાપીય ઊર્જાના પ્લાન્ટ ક્યાં આવેલા છે?

    જવાબ: હિમાચલપ્રદેશના મણિકરણ અને લદાખમાં પૂગાઘાટી ખાતે.

69. ગુજરાતમાં કયા સ્થળોએ ભૂ-તાપીય ઊર્જા મળવાની સંભાવના છે?

    જવાબ: લસુન્દ્રા, ઉનાઈ, ટુવા અને તુલસીશ્યામ ખાતે.

70. ભરતી ઊર્જા કોને કહેવામાં આવે છે?

    જવાબ: ભરતી દ્વારા ઉત્પન્ન થતી ઊર્જાને.

71. ભરતી ઊર્જા કેવી રીતે મેળવાય છે?

    જવાબ: સમુદ્રના સાંકડા માર્ગમાં બંધ બાંધીને.

72. ભરતી ઊર્જાના બે ફાયદાઓ કયા છે?

    જવાબ: તે અખૂટ અને પ્રદૂષણમુક્ત છે.

73. ભરતી ઊર્જાની મદદથી વિદ્યુત મેળવવાની યોજના કયા દેશોએ અમલમાં મૂકી છે?

    જવાબ: યુ.એસ., રશિયા, ફ્રાન્સ, ચીન અને ભારતે.

74. ગુજરાતમાં ભરતી ઊર્જા યોજનાનો આરંભ ક્યાં કરવામાં આવ્યો છે?

    જવાબ: કચ્છ અને ખંભાતના અખાતમાં.

75. બાયોગૅસ કેવી રીતે બનાવવામાં આવે છે?

    જવાબ: જૈવિક કચરો જેવા કે મૃત છોડ, જંતુઓના અવશેષ, પશુઓનાં છાણ, રસોડામાંથી નીકળતાં એંઠવાડ-કચરાને વાયુયુક્ત બળતણમાં ફેરવીને.

76. બાયોગૅસ કયા વાયુઓ છૂટા પાડે છે?

    જવાબ: મિથેન અને કાર્બન ડાયૉક્સાઈડ.

77. બાયોગૅસનો ઉપયોગ શેના માટે થાય છે?

    જવાબ: રસોઈ બનાવવા તથા વીજળી ઉત્પન્ન કરવા માટે.

78. કયા બે રાજ્યો બાયોગૅસના ઉત્પાદનમાં અનુક્રમે પ્રથમ અને દ્વિતીય સ્થાન ધરાવે છે?

    જવાબ: ઉત્તરપ્રદેશ અને ગુજરાત.

79. અમદાવાદમાં ક્યાં મોટો બાયોગૅસ પ્લાન્ટ કાર્યરત છે?

    જવાબ: દસક્રોઈ તાલુકાના રુદાતલ.

80. બનાસકાંઠામાં ક્યાં મોટો બાયોગૅસ પ્લાન્ટ કાર્યરત છે?

    જવાબ: દાંતીવાડા.

81. મેંગેનીઝનો ઉપયોગ કયા ઉદ્યોગોમાં થાય છે?

    જવાબ: રાસાયણિક ઉદ્યોગો, જંતુનાશક દવાઓ, કાચ, વાર્નિશ તથા છાપકામના ઉદ્યોગોમાં.

82. મેંગેનીઝનો મુખ્ય ઉપયોગ શું છે?

    જવાબ: લોખંડમાંથી પોલાદ બનાવવામાં.

83. તાંબાનો ઉપયોગ ક્યાં થાય છે?

    જવાબ: વીજળીના તાર, સ્ફોટક પદાર્થ, રંગીન કાચ, સિક્કા અને છાપકામમાં.

84. તાંબામાં કલાઈ ઉમેરવાથી શું બને છે?

    જવાબ: કાંસું.

85. તાંબામાં જસત ઉમેરવાથી શું બને છે?

    જવાબ: પિત્તળ.

86. ટેલિફોન, રેડિયો, ટેલિવિઝન, રેફ્રિજરેટર અને ઍરકંડિશનર બનાવવામાં કઈ ધાતુ વપરાય છે?

    જવાબ: તાંબું.

87. બોક્સાઈટમાંથી કઈ ધાતુ મેળવવામાં આવે છે?

    જવાબ: ઍલ્યુમિનિયમ.

88. બોક્સાઈટનો ઉપયોગ ક્યાં થાય છે?

    જવાબ: વિદ્યુતનાં સાધનો, રંગો, હવાઈજહાજોનાં બાંધકામમાં, કેરોસીન શુદ્ધીકરણ અને સિમેન્ટની બનાવટમાં.

89. અબરખનો ઉપયોગ શેના માટે થાય છે?

    જવાબ: અગ્નિરોધક અને વિદ્યુત અવાહક હોવાથી તેનો ઉપયોગ વિદ્યુતનાં સાધનો બનાવવામાં થાય છે.

90. અબરખનો ઉપયોગ કરીને બનતા કેટલાક સાધનોના નામ આપો.

    જવાબ: રેડિયો, ટેલિફોન, વિમાન, ડાઈનેમો, મોટરગાડી, વિદ્યુતમોટર.

91. ફ્લોરસ્પારનો ઉપયોગ કયા ઉદ્યોગોમાં થાય છે?

    જવાબ: ધાતુગાળણ ઉદ્યોગમાં, પ્લાસ્ટિક ઉદ્યોગમાં, હાઈડ્રોક્લોરિક ઍસિડમાં, ચિનાઈ માટીની વસ્તુની બનાવટમાં.

92. ચૂનાના પથ્થરનો ઉપયોગ કયા ઉદ્યોગોમાં થાય છે?

    જવાબ: સિમેન્ટ, લોખંડ, પોલાદ, સોડાએશ, સાબુ, કાગળ, રંગ, ખાંડ-શુદ્ધીકરણ.

93. સીસાનો ઉપયોગ ક્યાં થાય છે?

    જવાબ: સ્ટોરેજ બૅટરી અને ઝીંક ઓક્સાઈડની બનાવટમાં.

94. જસતનો ઉપયોગ ક્યાં થાય છે?

    જવાબ: ગૅલ્વેનાઈઝ પતરા ઉપર ઢોળ ચઢાવવા માટે અને વાસણો બનાવવામાં.

95. લોખંડનો ઉપયોગ ક્યાં થાય છે?

    જવાબ: ટાંકણીથી માંડી મોટાં યંત્રો, મોટર-ગાડીઓ, જહાજો, રેલવે, પુલ, મકાનો અને શસ્ત્રો બનાવવામાં.

96. કોલસાનો ઉપયોગ તાપવિદ્યુતના ઉત્પાદનમાં કયા સ્વરૂપે થાય છે?

    જવાબ: બળતણ તરીકે.

97. કમ્પ્યૂટર ઉદ્યોગમાં વપરાતું સિલિકોન કયા ખનિજમાંથી લેવામાં આવે છે?

    જવાબ: ક્વાર્ટ્ઝ.

98. કોલસો અને પેટ્રોલિયમ કયા પ્રકારના સંસાધન છે?

    જવાબ: બિનનવીનીકરણીય.

99. ખનિજોના નિર્માણ અને સંચયનમાં કેટલો સમય લાગે છે?

    જવાબ: હજારો વર્ષ.

100. ખનિજોના સંરક્ષણ માટે કઈ પ્રક્રિયા ઘટાડવી આવશ્યક છે?

     જવાબ: ખાણકામની પ્રક્રિયા.

101. ધાતુઓનું રિસાઇક્લિંગ કેમ કરવું જોઈએ?

     જવાબ: લોખંડ, તાંબું, ઍલ્યુમિનિયમ અને કલાઈ વગેરેના ભંગારને ફરીથી ઉપયોગમાં લેવા માટે.

102. વિદ્યુતના સ્થાને કયા વિકલ્પનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ?

     જવાબ: સૌર-વિદ્યુત.

103. પેટ્રોલને બદલે કયા ઇંધણનો વપરાશ વધારવો જોઈએ?

     જવાબ: સી.એન.જી.

104. બિનપરંપરાગત સાધનોના ઉદાહરણો આપો.

     જવાબ: જળ, સૌર, પવન, બાયોગૅસ.

105. રાષ્ટ્રીય અર્થતંત્રની ધોરીનસ કયા સંસાધનોને કહેવાય છે?

     જવાબ: ખનિજો.

106. ખનિજોના રાસાયણિક ગુણધર્મો કયા છે?

     જવાબ: રંગ, ચમક, ઘનતા, નક્કરતા.

107. ધાતુઓ કયા ગુણધર્મો ધરાવે છે?

     જવાબ: કઠોર પદાર્થ છે, ઉષ્મા અને વિદ્યુતનાં વાહક હોય છે અને જેમાં ચમક અથવા તેજની વિશેષતા હોય છે.

108. ખનિજો દેશના લોકોની આર્થિક શક્તિ અને સમૃદ્ધિનો આધારસ્તંભ કેમ કહેવાય છે?

     જવાબ: ઉદ્યોગોને કાચો માલ પૂરો પાડીને રાષ્ટ્રને સમૃદ્ધ બનાવે છે.

109. અધાતુમય ખનિજોને પ્રહાર કરવાથી શું થાય છે?

     જવાબ: તે ટુકડાઓમાં વહેંચાય છે.

110. કોલસાનો ઉપયોગ લોખંડ અને પોલાદ ઉદ્યોગમાં શા માટે થાય છે?

     જવાબ: બળતણ તરીકે.

111. ખનિજ તેલના શુદ્ધિકરણની પ્રક્રિયા ક્યાં થાય છે?

     જવાબ: રિફાઈનરીમાં.

112. કુદરતી વાયુ ઉત્પાદક-ક્ષેત્રો ભારતમાં કયા છે?

     જવાબ: જેસલમેર, ખંભાતબેસીન, કૃષ્ણા-ગોદાવરી મુખત્રિકોણ, ત્રિપુરા અને બૉમ્બે હાઈ.

113. ઊર્જાના પરંપરાગત સ્રોત કોને કહેવાય છે?

     જવાબ: જે લાંબા સમયથી સામાન્ય ઉપયોગમાં લેવાઈ રહ્યા છે તેને ઊર્જાના પરંપરાગત સ્રોત કહેવાય છે.

114. સૌર ઊર્જા સંચાલિત પ્લાન્ટનો ઉપયોગ માંડવીમાં શા માટે કરવામાં આવશે?

     જવાબ: દરિયાનાં ખારા પાણીને ડિસેલિનેશન કરીને મીઠું પાણી બનાવવા માટે.

115. પવનચક્કીનો જૂનો ઉપયોગ શું હતો?

     જવાબ: અનાજ દળવાની ઘંટીમાં અને પાણી કાઢવા માટે.

116. પવનફાર્મ ક્યાં ઊભા કરવામાં આવે છે?

     જવાબ: દરિયાકાંઠાના વિસ્તારો અને પર્વત-ખીણના ક્ષેત્રો જ્યાં વેગીલો પવન સતત વહેતો હોય છે.

117. ભૂ-તાપીય ઊર્જાના મુખ્ય ફાયદા કયા છે?

     જવાબ: પ્રદૂષણમુક્ત, પર્યાવરણને અનુકૂળ અને હંમેશાં ઉપલબ્ધ.

118. બાયોગૅસથી શું પ્રાપ્ત થાય છે?

     જવાબ: રસોઈ બનાવવા માટેનું બળતણ અને નિંદણમુક્ત જૈવિક ખાતર.

119. ખનિજોના સંરક્ષણ માટે શું કરવું જોઈએ?

     જવાબ: બિનનવીનીકરણીય સંસાધનનો વપરાશ ઘટાડવો, ધાતુઓનું રિસાઇક્લિંગ કરવું અને ઓછા પ્રમાણમાં પ્રાપ્ત થતાં ખનીજોના વિકલ્પો શોધવા.

120. ઊર્જાનું જતન કરવું શા માટે ફરજિયાત છે?

     જવાબ: કારણ કે ઊર્જા સંસાધનો ખૂબ જ કીમતી અને મર્યાદિત છે.

```